Her bireyin en temel haklarından biri, barındığı konutun dış müdahalelerden uzak olmasıdır. Bu hak, hem Anayasa hem de Türk Ceza Kanunu ile koruma altına alınmıştır. Konut dokunulmazlığını ihlal suçu, başkasının rızası olmadan evine girmek veya rızayla girilmişse çıkmamak suretiyle gerçekleşir. Özellikle aile içi şiddet, eski eş tartışmaları ya da komşu anlaşmazlıklarında sıkça karşımıza çıkan bu suç, ciddi cezai sonuçlar doğurabilir.
Bu yazımızda konut dokunulmazlığını ihlal suçu nedir, cezası ne kadardır, hangi durumlar suç sayılır ve nasıl şikayet edilir? tüm yönleriyle ele alacağız.
Konut Dokunulmazlığını İhlal Suçu Nedir?
Türk Ceza Kanunu’nun 116. maddesi, bu suçu düzenler. Buna göre:
“Bir kimsenin konutuna rızası dışında giren veya rızasıyla girmiş olduğu konuttan çıkmayan kişi, konut dokunulmazlığını ihlal etmiş olur.”
Bu hükümle kişi, hem konutuna izinsiz girilmesine hem de rahatsız edici şekilde içeride kalınmasına karşı korunmaktadır.
Konut Dokunulmazlığı Ne Demektir?
Konut: Kişinin sürekli veya geçici olarak barındığı, özel yaşamını sürdürdüğü yerdir.
Dokunulmazlık: Bu alanın kişinin izni olmaksızın müdahaleye açık olmamasıdır.
Yani, bir kişinin evine izinsiz girmek ya da evdeyken çıkmasını istemesine rağmen çıkmamak bu suçu oluşturur.
TCK 116 Maddesine Göre Suçun Unsurları
| Unsur | Açıklama |
|---|---|
| Suçun konusu | Konut (ev, yazlık, karavan, otel odası) |
| Fail | Herkes olabilir |
| Mağdur | Konutta meşru şekilde bulunan kişi |
| Hukuka aykırılık | Rıza olmadan giriş veya çıkmamak |
| Manevi unsur | Kasten işlenmiş olmalı |
Konut Dokunulmazlığını İhlal Suçunun Cezası Nedir?
| Fiil | Cezası |
|---|---|
| Konuta izinsiz girmek | 6 ay – 2 yıl arası hapis |
| Rızayla girip çıkmamak | 6 ay – 1 yıl arası hapis |
| Gece vakti işlenmişse | Ceza yarı oranında artırılır (1 – 3 yıl) |
Suçun Gece İşlenmesi Ne Demek?
Türk Ceza Kanunu’na göre gece vakti, güneş battıktan bir saat sonra ile doğmadan bir saat öncesine kadar olan süredir.
Bu zaman aralığında işlenen konut ihlali suçları, daha ağır cezalandırılır.
İhlalin Gerçekleştiği Durumlar
- Kapıyı zorlayarak içeri girmek
- Rızası olmayan komşunun evine girip çıkmak
- Ev sahibi tarafından dışarı çık denilmesine rağmen evde kalmak
- Apartman dairesine izinsiz girip camdan bakmak
- Otel odasına habersiz girmek
Hangi Yerler “Konut” Sayılır?
- Ev, daire, yazlık
- Karavan, çadır (yaşam alanıysa)
- Otel odası
- Müstakil ev
- Kiralık ya da misafir olunan yerler
- Kimi durumlarda işyerleri (örneğin büroda gece kalınıyorsa)
Şikayet Süresi ve Süreci
- Konut dokunulmazlığı ihlali şikâyete tabi bir suçtur.
- Mağdur, olayı öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikâyette bulunmalıdır.
- Şikayet edilmezse soruşturma başlatılamaz.
Şikâyet Nereye Yapılır?
- En yakın polis karakoluna ya da Cumhuriyet Savcılığı’na yapılabilir.
- Olay delilleri (kamera kaydı, tanık, fotoğraf) sunulmalıdır.
İhlalin Delilleri Neler Olabilir?
- Kamera görüntüleri
- Tanık ifadeleri
- Fiziksel zararlar (kapı kırılması)
- WhatsApp/SMS ile yapılan tehditler
- Ses kayıtları (hukuka uygun alınmış olmalı)
Yargıtay Kararları Ne Diyor?
Yargıtay, konut dokunulmazlığı ihlalinde özellikle:
- Mağdurun rızasının olup olmadığını,
- İhlalin gece mi gündüz mü işlendiğini,
- Evde başka biri bulunup bulunmadığını dikkatle değerlendirir.
“Rızası dışında konuta girildiği ve sanığın evde kalmaya devam ettiği açıkça sabit olduğundan, TCK 116. madde kapsamında cezalandırılması gerekir.” – Yargıtay 18. CD
HAGB ve Erteleme Uygulanabilir mi?
Evet.
İlk kez suç işlenmişse ve ceza 2 yılın altındaysa mahkeme Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına (HAGB) karar verebilir. Ancak:
- Tekrarı varsa,
- Suçun gece işlenmişse,
- Fail sabıkalıysa
bu ihtimaller ortadan kalkabilir.
Sonuç: Konut Dokunulmazlığı Hukuken Kutsaldır
Konut, kişinin özel hayatının merkezidir. Bu alana izinsiz girilmesi ya da rahatsız edici biçimde müdahale edilmesi Türk Ceza Hukuku tarafından ağır yaptırımlarla korunur. Bu nedenle mağdur olan kişiler zamanında şikâyette bulunmalı, failler ise hukuki yaptırımların farkında olmalıdır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Komşumun evine yanlışlıkla girdim, suç olur mu?
Eğer kasıt yoksa ve iyi niyetli bir hata ise suç oluşmaz.
2. Evime giren kişiyi yakaladım, ne yapmalıyım?
Polis çağırarak tutanak tutturmalı, varsa kamera kaydı sunmalısınız.
3. Evde olmamama rağmen birisi girmişse bu suç olur mu?
Evet. Ev sahibi orada olmasa bile izinsiz girilmesi suçtur.
4. Şikâyet süresi kaç gündür?
Olaydan itibaren 6 ay içinde şikâyet edilmelidir.
5. Kapıya zarar verip girilirse ceza artar mı?
Evet. Mala zarar verme suçu da eklenebilir.
6. Akrabam eve girerse suç olur mu?
Rıza olmadan girerse ve mağdur şikayet ederse evet, suç oluşur.
Bir yanıt yazın