Hukuk dilinde sıklıkla duyulan ama halk arasında karıştırılabilen terimlerden biri de “istihkak” kavramıdır. Bu kelime, özellikle icra hukuku, miras ve eşya hukukunda karşımıza çıkar. Peki, istihkak ne demek, hangi durumlarda kullanılır ve nasıl dava konusu olur?
Bu yazımızda istihkak kavramının tanımını, çeşitlerini, istihkak davasının nasıl açıldığını ve dikkat edilmesi gereken noktaları detaylı olarak anlatıyoruz.
İstihkak Ne Demek?
İstihkak, Arapça kökenli bir kelimedir ve Türk hukuk sisteminde “bir mal üzerindeki hak sahipliğini ileri sürme” anlamında kullanılır. Yani bir kişi, bir malın kendisine ait olduğunu ve başkasının bu malı haksız yere elinde bulundurduğunu iddia ediyorsa, istihkak talebinde bulunabilir.
İstihkak Hakkı Hangi Durumlarda Ortaya Çıkar?
- Haciz sırasında başkasına ait mal haczedilirse,
- Bir miras davasında mal paylaşımı sırasında hak iddia edilirse,
- Bir taşınmazın mülkiyetiyle ilgili ihtilaf çıkarsa,
- Ortaklar arasında malın kime ait olduğu tartışmalıysa
istihkak hakkı gündeme gelir.
İstihkak Davası Nedir?
İstihkak davası, bir malın başkasına değil, kendisine ait olduğunu ileri süren kişi tarafından açılan davadır. Bu dava ile kişi, malın mülkiyetinin kendisine ait olduğunu ispatlamaya çalışır.
Görevli Mahkeme:
- Taşınmazlar için: Asliye Hukuk Mahkemesi
- Haciz durumları için: İcra Hukuk Mahkemesi
İstihkak Davasının Türleri
1. İcra Hukukunda İstihkak Davası
En yaygın örneği budur. Alacaklının borçluya ait olmayan bir malı haczettirmesi hâlinde, gerçek mal sahibi istihkak davası açarak malın kendisine ait olduğunu ispatlamaya çalışır.
Şartlar:
- Haciz sırasında üçüncü kişinin malı haczedilmiş olmalı
- Haciz tarihinden itibaren 7 gün içinde icra müdürlüğüne istihkak iddiasında bulunulmalı
- Taraflar anlaşamazsa, dosya mahkemeye gider
2. Miras Hukukunda İstihkak Davası
Mirasçılar arasında bir malın kişisel mal mı yoksa terekeye mi ait olduğu konusunda ihtilaf çıkarsa, istihkak davası açılabilir.
3. Taşınmazlarda İstihkak
Bir taşınmazın tapuda başka birinin üzerine kayıtlı olması hâlinde, gerçek malik olduğunu düşünen kişi bu duruma karşı istihkak davası açabilir. Bu davaya tapu iptal ve tescil davası da denir.
İstihkak Davasında Deliller
- Fatura, makbuz, banka dekontları
- Tanık beyanları
- Tapu kayıtları
- Ruhsat, noter sözleşmesi
- Kira sözleşmesi, faturalar
Delil gücü yüksek olan evraklarla hak iddiası desteklenmelidir.
İstihkak Davası Ne Kadar Sürer?
- İcra istihkak davaları genellikle 3-6 ay içinde sonuçlanabilir.
- Taşınmaz ve miras davaları 1-2 yıl sürebilir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. İstihkak davasını kim açabilir?
Malın kendisine ait olduğunu iddia eden gerçek veya tüzel kişi açabilir.
2. Hacizde başkasına ait mal haczedilirse ne olur?
Mal sahibi 7 gün içinde icra müdürlüğüne başvurup, istihkak iddiasında bulunabilir.
3. Faturası bende olan mal haczedilirse ne yapmalıyım?
Fatura ile birlikte istihkak iddiasında bulunarak dava açabilirsiniz.
4. Eşim adına olan eşyalar haczedildi, itiraz edebilir miyim?
Evet, eşya size aitse bunu ispat ederek istihkak davası açabilirsiniz.
5. Tapuda başkasının adına olan ev benim, ne yapabilirim?
Tapu iptali ve tescil davası ile birlikte istihkak talebinde bulunabilirsiniz.
6. İstihkak davası kazanılırsa ne olur?
Mahkeme, malın size ait olduğuna karar verirse, icra işlemi durur veya tapu kayıtları düzeltilebilir.
Sonuç
İstihkak, bir kişinin bir mal üzerindeki gerçek mülkiyet hakkını hukuken korumasını sağlayan çok önemli bir yoldur. Özellikle haciz işlemlerinde mağdur olmamak için hak sahiplerinin hızlı hareket etmesi, delillerini sağlam sunması ve gerekirse hukuki destek alması şarttır.
Unutulmamalıdır ki, zamanında açılmayan istihkak davası hak kaybına yol açabilir.
Bir yanıt yazın