İş hayatında çalışanların karşılaşabileceği en olumsuz durumlardan biri de işten çıkarılmaktır. Ancak işten çıkarılan her çalışan, yasalarca korunan bazı haklara sahiptir. İşten çıkarıldıktan sonra ne yapmanız gerektiğini ve hukuki haklarınızı bilmeniz, hak kaybı yaşamamanız açısından son derece önemlidir. Bu makalede işten çıkarıldığınızda izlemeniz gereken hukuki adımları ve sahip olduğunuz hakları detaylıca ele alacağız.

İşten Çıkarıldıktan Sonra Yapılması Gereken İlk Adımlar

İşten çıkarıldığınızı öğrendiğinizde atmanız gereken ilk adımlar şunlardır:

1. İşten Çıkarılma Bildiriminizi Yazılı İsteyin

İşveren, işten çıkarma gerekçesini yazılı olarak bildirmek zorundadır. Bildirimi yazılı almak, ilerideki hukuki süreçlerde kanıt açısından önemlidir.

2. İş Çıkış Belgelerinizi Alın

İşvereninizden işten ayrılış bildirgesi, hizmet belgesi ve çalışma belgelerinizi mutlaka talep edin. Bu belgeler, haklarınızı aramak için gerekli olacaktır.

3. İşten Çıkarılma Sebebini Değerlendirin

İşten çıkarılma gerekçesinin yasal olup olmadığını değerlendirin. Haksız veya geçersiz bir neden varsa itiraz etme ve dava açma hakkınız bulunmaktadır.

İşten Çıkarılan Çalışanın Hukuki Hakları Nelerdir?

İşten çıkarılan çalışanların sahip olduğu temel hukuki haklar şunlardır:

1. Kıdem Tazminatı Hakkı

En az bir yıl çalışmışsanız ve haksız yere çıkarıldıysanız kıdem tazminatı almaya hak kazanırsınız. Kıdem tazminatı hesaplaması, çalışma süresine ve son brüt ücrete göre yapılır.

2. İhbar Tazminatı Hakkı

İşveren, sizi işten çıkarırken yasal ihbar sürelerine uymadıysa, bu süreye ait ücreti ihbar tazminatı olarak talep edebilirsiniz. İhbar süresi, çalışma sürenize göre değişiklik gösterir.

3. İşe İade Davası Açma Hakkı

En az 6 ay kıdeminiz varsa ve işyerinde en az 30 çalışan bulunuyorsa, geçerli bir neden olmadan işten çıkarıldığınız takdirde işe iade davası açabilirsiniz. İşe iade davası açma süresi, işten çıkarılmanızdan itibaren 1 aydır.

4. Fazla Mesai Ücreti ve Diğer Alacakların Tahsili

İşten çıkarılma durumunda ödenmemiş maaş, fazla mesai, yıllık izin ücreti gibi alacaklarınız varsa, bunları talep etme hakkınız bulunur.

5. İşsizlik Maaşı Alma Hakkı

İşten çıkarıldıysanız ve son 3 yıl içinde en az 600 gün priminiz ödenmişse, İŞKUR’a başvurarak işsizlik maaşı alabilirsiniz.

İşten Çıkarıldıktan Sonra İzlenmesi Gereken Hukuki Süreçler

İşten çıkarıldıktan sonra hakkınızı korumak için izlemeniz gereken hukuki süreçler şöyledir:

1. Arabuluculuğa Başvuru

İşe iade veya tazminat talepleri için dava açmadan önce arabulucuya başvurmanız zorunludur. Arabulucu huzurunda anlaşma sağlanamazsa dava açabilirsiniz.

2. İş Mahkemesine Başvuru

Arabuluculuk süreci sonuçlanmazsa, iş mahkemesinde dava açarak haklarınızı talep edebilirsiniz. Bu dava genellikle kıdem, ihbar, fazla mesai ve işe iade taleplerinizi kapsar.

İşe İade Davası Nasıl Açılır?

İşe iade davası açmak için şu koşullar gereklidir:

• İşyerinde en az 30 kişinin çalışması,
• En az 6 ay kıdeminizin bulunması,
• İşten çıkarılma sebebinin geçersiz veya haksız olması.

İşten çıkarılma tarihinden itibaren 1 ay içinde işe iade davası açmanız gerekir.

Kıdem ve İhbar Tazminatımı Alamazsam Ne Yapmalıyım?

İşveren tazminatlarınızı ödemezse, öncelikle arabulucuya başvurmanız gerekir. Arabulucuda sonuç alınamazsa, iş mahkemesine dava açarak alacaklarınızı yasal faizleri ile birlikte tahsil edebilirsiniz.

İşsizlik Maaşı Nasıl Alınır?

İşten çıkarıldıktan sonra 30 gün içinde İŞKUR’a başvurarak işsizlik maaşı için kayıt yaptırmalısınız. Bu maaş, son üç yıl içindeki prim gün sayınıza göre belirli sürelerle ödenir.

İşten Çıkarıldıktan Sonra Avukat Desteğinin Önemi

İşten çıkarılma durumunda, haklarınızı tam olarak koruyabilmek ve süreci hızlı şekilde sonuçlandırabilmek için bir iş hukuku avukatından destek almanız önemlidir. Avukat, tüm süreçte haklarınızı koruyarak hukuki süreci en doğru şekilde yönetir.

---

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. İşten çıkarıldığımda ilk ne yapmalıyım?

İşten çıkarma belgenizi yazılı isteyin ve belgelerinizi alarak durum değerlendirmesi yapın.

2. Kıdem tazminatımı nasıl hesaplayabilirim?

Çalıştığınız her yıl için son brüt ücretiniz esas alınarak hesaplanır.

3. İhbar tazminatı kimlere ödenir?

Yasal ihbar sürelerine uyulmadan işten çıkarılan tüm çalışanlara ödenir.

4. İşe iade davası açmak için şartlar nedir?

En az 6 ay kıdem, işyerinde en az 30 çalışan bulunması ve geçersiz sebeple işten çıkarılmanız gerekir.

5. İşten çıkarıldım, işsizlik maaşı alabilir miyim?

Son üç yılda en az 600 gün priminiz ödenmişse, işsizlik maaşı alabilirsiniz.

6. İşten çıkarıldıktan sonra dava açmak için ne kadar sürem var?

İşe iade için 1 ay, kıdem ve ihbar tazminatları için ise 5 yıl içinde dava açabilirsiniz.

7. Fazla mesai ücretlerimi nasıl alabilirim?

İş mahkemesinde dava açarak ödenmeyen fazla mesai ücretlerinizi talep edebilirsiniz.

8. İşten çıkarılma sebebim yazılı olarak bildirilmedi, ne yapmalıyım?

Yazılı bildirim yapılmazsa, durumu belgeleyerek dava yoluyla haklarınızı talep edebilirsiniz.

9. İşten çıkarıldıktan sonra işverenle anlaşabilir miyim?

Evet, arabuluculuk yoluyla işverenle anlaşmanız mümkündür.

10. Avukat tutmak zorunlu mu?

Zorunlu değildir ancak haklarınızın korunması ve sürecin sağlıklı işlemesi açısından tavsiye edilir.