Evlilik birliği içinde eşlerin birlikte edindiği mallar, yasal mal rejimi olan “edinilmiş mallara katılma rejimi” kapsamında değerlendirilir. Eşlerden birinin vefatı halinde, geride kalan eşin miras hakkı ile birlikte mal rejiminden kaynaklanan hakları da gündeme gelir. Bu durum, hem medeni hukuk hem de miras hukuku açısından özel düzenlemeleri beraberinde getirir. Peki, evlendikten sonra edinilen malların ölüm halinde paylaşımı nasıl olur? Hangi haklar söz konusu olur? İşte tüm yönleriyle detaylı bir rehber.
Yasal Mal Rejimi Nedir?
Türk Medeni Kanunu’na göre eşler arasında aksi kararlaştırılmadıkça edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanır. Bu rejim kapsamında:
- Her eşin kişisel malları kendisine aittir.
- Evlilik içinde edinilen mallar edinilmiş mal sayılır.
- Eşler boşanma ya da ölüm halinde bu mallar üzerinde katılma alacağı hakkına sahiptir.
Ölüm Halinde Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?
Eşlerden biri vefat ettiğinde, sağ kalan eş hem mirasçı olur, hem de mal rejiminin tasfiyesiyle hak kazanır. Bu iki aşamalı süreç şöyle işler:
1. Mal Rejiminin Tasfiyesi
Öncelikle, evlilik içinde edinilen mallar belirlenir ve sağ kalan eşin katılma alacağı hesaplanır. Bu aşamada:
- Edinilmiş malların toplamı belirlenir.
- Borçlar düşülür.
- Kalan mal varlığının yarısı, sağ kalan eşe katılma alacağı olarak verilir.
2. Miras Paylaşımı
Mal rejimi tasfiye edildikten sonra kalan mal varlığı miras hükümlerine göre paylaşılır.
- Sağ kalan eşin yasal miras payı, diğer mirasçılara (çocuklar, anne-baba, kardeşler) göre değişir.
- Eşin miras payı genellikle 1/4 ile 3/4 arasında değişir.
Örnek Hesaplama:
Evlilik süresince edinilen mallar: 1.000.000 TL
Borçlar: 200.000 TL
Net mal varlığı: 800.000 TL
Katılma alacağı (yarısı): 400.000 TL
Geriye kalan 400.000 TL, mirasçılar arasında miras payına göre bölüştürülür.
Mal Rejimi ve Miras Hakkı Aynı Anda Olur mu?
Evet. Sağ kalan eş, önce mal rejimi çerçevesinde katılma alacağını alır. Daha sonra kalan terekeden yasal miras payını da talep edebilir. Bu nedenle ölen eşin mal varlığından sağ kalan eş iki ayrı hak kazanır.
Kişisel Mallar Paylaşılır mı?
Hayır. Kişisel mallar, mal rejiminin tasfiyesine konu olmaz. Örneğin:
- Miras kalan mallar
- Düğün takıları
- Evlilik öncesi sahip olunan mallar
Bu tür mallar, ölen eşin kişisel malı sayılır ve doğrudan mirasa dahil edilir.
Sağ Kalan Eşin Miras Payı Ne Kadardır?
| Mirasçılar | Sağ Kalan Eşin Miras Payı |
|---|---|
| Yalnız çocuklar varsa | 1/4 |
| Anne, baba veya kardeş varsa | 1/2 |
| Başka mirasçı yoksa | 3/4 |
Eğer eş, mirasçılarla birlikte paydaş olarak mirasa katılırsa, pay oranları buna göre şekillenir.
Sağ Kalan Eşin Hakları Nelerdir?
- Katılma Alacağı Hakkı (mal rejimi gereği)
- Yasal Miras Hakkı
- Aile konutu üzerinde oturma hakkı
- Ev eşyalarının mülkiyet hakkı
Ölüm Halinde Mal Paylaşımı İçin Ne Yapılmalı?
- Noterden veraset ilamı alınmalı
- Mal varlığı dökümü çıkarılmalı
- Mal rejimi tasfiyesi için aile mahkemesine başvurulmalı
- Miras paylaşımı için Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvuru yapılmalı
Yargıtay Kararlarında Ne Diyor?
Yargıtay, ölüm halinde mal rejiminin tasfiyesinin, miras paylaşımından önce yapılması gerektiği yönünde kararlar vermektedir. Bu da sağ kalan eşin, miras paylaşımına geçmeden önce katılma alacağını güvence altına alması gerektiğini ortaya koyar.
Miras Sözleşmesi veya Vasiyetname Varsa?
- Eşler arasında yapılmış miras sözleşmesi varsa, mal paylaşımı buna göre yapılır.
- Ölen eşin vasiyetnamesi varsa, bu da mal paylaşımını etkileyebilir.
- Ancak yasal mirasçıların saklı payı her zaman korunur.
Sonuç
Evlendikten sonra edinilen malların ölüm halinde paylaşımı, hem mal rejiminin tasfiyesini hem de miras hukukunu birlikte içerir. Sağ kalan eş, hem katılma alacağı hem de miras hakkı elde eder. Bu sürecin doğru yönetilmesi için hukuki danışmanlık alınması, hak kayıplarını önleyecek en önemli adımdır. Unutulmamalıdır ki, ölüm halinde malların paylaşımı yalnızca miras meselesi değil, aynı zamanda evlilik süresince edinilen malların adil bir şekilde bölüşülmesini de içerir.
Bir yanıt yazın