📌 Giriş

İş hukuku, işçilerin haksız yere işten çıkarılmalarını önlemek amacıyla “işe iade davası” açma hakkını tanımaktadır. İşe iade davası, geçerli bir neden olmadan işten çıkarılan işçilerin, işlerine geri dönmesini sağlamak veya tazminat almalarına olanak tanımak için açılan bir davadır.

📌 4857 sayılı İş Kanunu madde 18-21, işe iade davalarının koşullarını ve işçilerin haklarını belirlemektedir.

Bu makalede, işe iade davasının hukuki dayanakları, dava açma şartları, işverenin yükümlülükleri, davayı kazanan işçinin hakları ve işverenin işçiyi geri almaması durumunda uygulanacak yaptırımlar detaylı olarak ele alınacaktır.

---

📌 İşe İade Davası Nedir? Hukuki Dayanakları

📌 İşe iade davası, işverenin haksız veya geçersiz bir nedenle iş sözleşmesini feshettiğini iddia eden işçinin, işine geri dönmesini sağlamak için açtığı davadır.

✔ 4857 sayılı İş Kanunu madde 18-21, işe iade davasının açılabileceği şartları ve süreci düzenler.
✔ İş Mahkemeleri Kanunu, işçi-işveren uyuşmazlıklarında mahkemeye başvuru sürecini belirler.
✔ Anayasa madde 10 ve 49, çalışanların eşitlik ve çalışma haklarını güvence altına alır.

📌 Örnek: Bir çalışan, performans gerekçesiyle işten çıkarılmış ancak ortada somut bir performans değerlendirme raporu yoksa, işe iade davası açarak işine geri dönmeyi talep edebilir.

📌 Önemli Not: İş güvencesi kapsamında işe iade davası açabilmek için belirli şartların sağlanması gerekmektedir.

---

📌 İşe İade Davası Açma Şartları ve Süreci

📌 İşe iade davası açabilmek için aşağıdaki şartların yerine getirilmesi gerekmektedir:

✔ 1️⃣ İşyerinde En Az 30 İşçi Çalışıyor Olmalı

• İş güvencesi kapsamında işe iade davası açılabilmesi için işyerinde en az 30 işçi çalışıyor olmalıdır.

✔ 2️⃣ İşçinin En Az 6 Ay Kıdemi Olmalı

• İşçi, aynı işyerinde en az 6 ay çalışmış olmalıdır.

✔ 3️⃣ Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi ile Çalışıyor Olmalı

• Belirli süreli sözleşmesi olan işçiler işe iade davası açamaz.

✔ 4️⃣ İşverenin Feshi Geçerli veya Haklı Bir Nedene Dayanmamalı

• İşten çıkarma somut ve geçerli bir nedene dayanmıyorsa, işçi işe iade talep edebilir.

✔ 5️⃣ Önce Arabuluculuk Sürecine Başvurulmalı

• İşçi, iş mahkemesine gitmeden önce arabuluculuk sürecini tamamlamalıdır.

✔ 6️⃣ İşten Çıkarılma Tebligatından Sonra 30 Gün İçinde Dava Açılmalı

• İşçi, fesih bildiriminin kendisine yapıldığı tarihten itibaren 30 gün içinde işe iade davası açmalıdır.

📌 Örnek: Bir işveren, ekonomik kriz gerekçesiyle işçiyi işten çıkarmış ancak başka birini aynı pozisyona almışsa, bu durum geçersiz fesih sayılabilir ve işçi işe iade davası açabilir.

📌 Önemli Not: 30 günlük dava açma süresi kaçırılırsa, işçi bu hakkını kaybeder.

---

📌 İşverenin İşe İade Davasına Karşı Yükümlülükleri

📌 İşveren, işe iade davası sürecinde aşağıdaki yükümlülüklere sahiptir:

✔ 1️⃣ İşten Çıkarma Nedeni Geçerli Olmalı

• İşveren, işten çıkarmayı somut delillerle ispat etmelidir.

✔ 2️⃣ Mahkeme Kararına Uymak Zorunda

• Mahkeme, işçinin işe iadesine karar verirse, işveren işçiyi tekrar işe almak veya tazminat ödemek zorundadır.

✔ 3️⃣ İşçiye 4 Aylık Boşta Geçen Süre Ücreti Ödenmeli

• İşe iade davasını kazanan işçiye 4 aylık maaşı kadar ücret ödenmelidir.

📌 Örnek: Bir işveren, çalışanın iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini kanıtlayamazsa, işe iade kararı verilerek işçinin geri alınması veya tazminat ödenmesi zorunlu hale gelir.

📌 Önemli Not: İşveren, işe iade kararına rağmen işçiyi geri almazsa ek tazminat ödemek zorunda kalır.

---

📌 İşe İade Davası Kazanan İşçinin Hakları ve Tazminat Talepleri

📌 İşe iade davasını kazanan işçi, aşağıdaki haklara sahip olur:

✔ 1️⃣ İşe Geri Dönme Hakkı

• İşçi, işverenin çağrısı üzerine işe geri dönebilir.

✔ 2️⃣ Boşta Geçen Süre Ücreti (4 Aylık Maaş)

• İşveren, işçiye 4 aylık maaşını ödemek zorundadır.

✔ 3️⃣ İşe Alınmazsa En Az 4, En Fazla 8 Aylık Tazminat

• İşveren, işçiyi işe geri almazsa 4 ila 8 aylık maaşı kadar ek tazminat ödemelidir.

📌 Örnek: İşten çıkarılan bir çalışan, mahkeme kararıyla işe iade edilirse ve işveren onu geri almazsa, en az 4 aylık maaşı kadar tazminat kazanır.

📌 Önemli Not: İşçi, işe iade kararını aldıktan sonra 10 gün içinde işverene başvurarak işe başlamak istediğini bildirmelidir.

---

📌 İşverenin İşçiyi Geri Almaması Durumunda Yaptırımlar

📌 İşveren, mahkeme kararına rağmen işçiyi geri almazsa aşağıdaki yaptırımlarla karşılaşır:

✔ 1️⃣ 4 ile 8 Aylık Ücret Kadar Tazminat

• İşveren, işçiye ek tazminat ödemek zorundadır.

✔ 2️⃣ İşçinin SGK Haklarının Yeniden Tanımlanması

• İşçi, işsizlik maaşı ve diğer sosyal haklarını talep edebilir.

✔ 3️⃣ İş Mahkemesi Yoluyla İcra Takibi

• İşçi, tazminatlarını tahsil etmek için icra yoluna başvurabilir.

📌 Örnek: Bir işveren, işe iade davasını kazanan işçiyi geri almazsa, mahkeme tarafından belirlenen tazminatı ödemek zorundadır.

📌 Önemli Not: İşverenin mahkeme kararına uymaması halinde icra yoluyla tazminat tahsil edilebilir.