Boşanma süreci, eşlerin hayatlarında önemli hukuki ve ekonomik sonuçları beraberinde getirir. Bu süreçte en sık merak edilen konuların başında velayet, nafaka ve mal paylaşımı gelmektedir. Bu makalede, boşanma sürecindeki bu temel konular detaylı ve anlaşılır bir şekilde ele alınmıştır.

Boşanma Sürecinde Velayet

Velayet Nedir?

Velayet, çocuğun bakımını, eğitimini, sağlığını ve genel yaşamını ilgilendiren tüm kararları alma yetkisidir. Mahkeme, velayet kararını çocuğun üstün yararını gözeterek belirler.

Velayet Nasıl Belirlenir?

Velayet kararında dikkate alınan unsurlar şunlardır:

• Çocuğun yaşı ve cinsiyeti
• Çocuğun fiziksel ve psikolojik ihtiyaçları
• Ebeveynlerin ekonomik durumu ve yaşam standartları
• Çocuğun mevcut yaşam ortamı ve alışkanlıkları
• Uzmanların (pedagog, psikolog vb.) görüşleri

Mahkeme, genellikle 8 yaş üzerindeki çocukların görüşünü de dikkate alır.

Ortak Velayet Nedir?

Ortak velayet, çocuğun bakım ve gözetim sorumluluğunun her iki ebeveyn tarafından eşit olarak paylaşılmasıdır. Türkiye’de, ebeveynlerin uzlaşması durumunda mahkemece kabul edilebilir.

Velayetin Değiştirilmesi

Velayet kararları nihai değildir. Ebeveynlerin yaşam koşullarında veya çocuğun menfaatinde değişiklik olursa velayet yeniden mahkemede değerlendirilebilir ve değiştirilebilir.

Boşanma Sürecinde Nafaka

Nafaka Nedir?

Nafaka, boşanma sonrası ekonomik açıdan zayıflayacak tarafın desteklenmesini amaçlayan hukuki bir destektir. Türkiye’de üç temel nafaka türü vardır:

• Tedbir Nafakası: Dava süresince ekonomik zorluk çeken eş veya çocuklar için geçici olarak ödenir.
• Yoksulluk Nafakası: Boşanma sonrası ekonomik desteğe ihtiyaç duyan eşe bağlanır.
• İştirak Nafakası: Velayeti almayan ebeveyn tarafından çocuğun ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ödenir.

Nafaka Nasıl Belirlenir?

Nafaka miktarını mahkeme belirlerken şu unsurları dikkate alır:

• Tarafların ekonomik durumları ve gelir seviyeleri
• Çocuğun eğitim, sağlık ve genel ihtiyaçları
• Evlilik süresi ve tarafların yaşı
• Tarafların çalışma durumu ve mesleki yeterlilikleri

Nafaka Kaç Yıl Ödenir?

• Tedbir Nafakası: Boşanma davası sonuçlanana kadar devam eder.
• Yoksulluk Nafakası: Genellikle süresizdir; ancak nafaka alan eşin ekonomik durumu düzelirse veya yeniden evlenirse sona erer.
• İştirak Nafakası: Çocuğun ekonomik bağımsızlığını kazanana kadar devam eder (çoğunlukla eğitim tamamlanana kadar).

Nafakanın Ödenmemesi Durumunda Ne Olur?

Nafaka ödenmediğinde icra takibi başlatılır ve borçlu eşin malvarlığı veya maaşına haciz uygulanabilir. Ayrıca nafaka borcunu kasıtlı ödemeyen kişilere hapis cezası da uygulanabilir.

Boşanma Sürecinde Mal Paylaşımı

Mal Paylaşımı Nedir?

Eşlerin evlilik süresince edindiği malların boşanma sonrası paylaşılmasıdır. Mal paylaşımı, Türk Medeni Kanunu’ndaki mal rejimlerine göre gerçekleşir.

Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi (Yasal Rejim)

2002’den sonra yapılan evliliklerde, edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanır. Bu rejime göre, evlilik birliği içinde edinilen mallar eşit olarak paylaşılır.

Edinilmiş Mal ve Kişisel Mal Ayrımı

• Edinilmiş Mallar: Çalışarak elde edilen gelirler, sosyal güvenlik ödemeleri, kira gelirleri gibi mallardır.
• Kişisel Mallar: Evlilik öncesi edinilen mallar, miras veya bağış yoluyla edinilen mallar ve manevi tazminatlar kişisel mal olarak kabul edilir ve paylaşıma dahil edilmez.

Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?

• Boşanma kararının kesinleşmesinden sonra mal paylaşımı davası açılır.
• Mahkeme tarafından malların değer tespiti yapılır.
• Mahkeme, malların aynen veya parasal değerleri üzerinden paylaşımına karar verir.

Mal Paylaşımında Zamanaşımı

Mal paylaşımı için dava açma süresi, boşanmanın kesinleşmesinden itibaren 10 yıldır.

---

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Velayet kime verilir?
   Çocuğun üstün yararına göre en uygun ebeveyne verilir.
2. Çocuğun velayet kararı değişebilir mi?
   Evet, çocuğun menfaati gerektiriyorsa velayet değiştirilebilir.
3. Ortak velayet Türkiye’de mümkün mü?
   Evet, tarafların anlaşması halinde mümkündür.
4. Yoksulluk nafakası ne zaman sona erer?
   Nafaka alan eş yeniden evlenir veya ekonomik durumu düzelirse sona erer.
5. Nafaka ödememek suç mudur?
   Evet, nafakayı kasıtlı ödemeyen kişilere hapis cezası verilebilir.
6. Çocuk nafakası (iştirak nafakası) kaç yaşına kadar ödenir?
   Çocuğun ekonomik bağımsızlığını kazanana kadar (genellikle eğitim tamamlanana kadar) sürer.
7. Evlilik öncesi alınan mallar paylaşıma girer mi?
   Hayır, evlilik öncesi mallar kişisel maldır ve paylaşıma dahil edilmez.
8. Mal paylaşımı için ayrı dava açmak gerekir mi?
   Evet, mal paylaşımı boşanma kararının kesinleşmesinden sonra ayrı bir dava ile yapılabilir.
9. Boşanma davasında nafaka ne zaman talep edilir?
   Dava açılırken veya dava süresince nafaka talep edilebilir.
10. Çocukların görüşü velayet kararında etkili midir?
    Evet, genellikle 8 yaşından büyük çocukların görüşü dikkate alınır.